Biegły sądowy

Sędziowie w Polsce NIE specjalizują się w zakładach bukmacherskich i często nie znają niuansów, które obowiązują w branży hazardowej. W przypadku sporu o wygraną na linii bukmacher-gracz może się więc pojawić potrzeba powołania biegłego sądowego. Co jest zadaniem biegłego sądowego? Kto może nim zostać? Ile zarabia biegły sądowy? Dowiedz się.

Spis treści

1. Kim jest biegły sądowy?
2. Kto może zostać biegłym sądowym?
3. Wynagrodzenie biegłego sądowego
4. Jakie są koszty ustanowienia biegłym sądowym?
5. Biegły sądowy od zakładów bukmacherskich
Literatura

1. Kim jest biegły sądowy?

Biegły sądowy ma wydać specjalistyczną opinię, aby pomóc sędziemu w rozstrzygnięciu sporu.
Źródło: Shutterstock (121597549)

Biegły sądowy to osoba, która ma wydawać opinie i ekspertyzy, jako specjalista w danej dziedzinie.
Biegły sądowy działa na zlecenie sądu lub innego organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze.

Biegły sądowy może występować w następujących rolach^[1]:

Konsultant (udzielanie porad i wskazówek, np. podczas oględzin).
Opiniodawca (przeprowadzenie ekspertyzy, wydanie opinii).

Biegły sądowy może zostać powołany przez sędziego jako^[3]:

biegły z listy — osoba z listy prezesa sądu okręgowego
biegły ad hoc — osoba, o której wiadomo, że jest specjalistą w danej dziedzinie (mógłbym zostać takim biegłym w dziedzinie zakładów bukmacherskich)
biegły instytucjonalny — instytucja naukowa lub specjalistyczna

2. Kto może zostać biegłym sądowym?

Sąd Okręgowy w Gdańsku podaje listę wymagań dla biegłych sądowych^[2]:

Biegłym może być ustanowiona osoba, która:

korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich;

ukończyła 25 lat życia (wyjątek: tłumacz języka migowego);

posiada teoretyczne i praktyczne wiadomości specjalne w danej gałęzi nauki, techniki, sztuki, rzemiosła, a także innej umiejętności, dla której ma być ustanowiona;

daje rękojmię należytego wykonywania obowiązków biegłego;

posiadane wiadomości specjalne wykaże dokumentami lub innymi dowodami (ocena, czy posiadanie wiadomości specjalnych zostało dostatecznie wykazane, należy do prezesa sądu okręgowego);

wyrazi zgodę na ustanowienie jej biegłym.

Lista dokumentów do złożenia jest różna, w zależności od sądu okręgowego (większość dokumentów na liście oczywiście się pokrywa).

Decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu wniosku podejmuje Prezes Sądu Okręgowego.
Kadencja dla biegłego sądowego jest przyznawana na 5 lat (kończy się 31 grudnia).^[3]

3. Wynagrodzenie biegłego sądowego

W sprawach karnych i administracyjnych, koszty wynagrodzenia biegłego ponosi Skarb Państwa.
W sprawach cywilnych koszty wynagrodzenia biegłego ponosi przegrana Strona sporu (lub obie Strony).^[4]

Wynagrodzenie biegłego sądowego określają konkretne ustawy:

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 kwietnia 2013 roku w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu karnym (Dz.U. 2017, poz. 2049 – tekst jednolity z późniejszymi zmianami);
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu cywilnym (Dz.U. 2020, poz. 989 – tekst jednolity);
Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2022, poz. 1125 – tekst jednolity) – art. 89-93
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz. U. 2002, Nr 27, poz. 271 z późniejszymi zmianami).

W praktyce biegły sądowy może zarobić od 22,90 PLN do 70,32 PLN za godzinę^[5]:

podstawowa (od 1,28% do 1,81% kwoty bazowej) – 22,90 zł do 32,39 zł (stawka podwyższona – max. 34,35 zł do 48,59 zł),
dla biegłych z doktoratem (2,55% kwoty bazowej) – 45,63 zł (stawka podwyższona – max. 68,45 zł),
dla biegłych z habilitacją (3,08% kwoty bazowej) – 55,11 zł (stawka podwyższona – max. 82,67 zł),
dla biegłych z tytułem profesora (3,93% kwoty bazowej) – 70,32 zł (stawka podwyższona – max. 105,49 zł).

Aby obliczyć sumaryczne wynagrodzenie biegły sądowy powinien znać następujące stawki^[6]:

Dieta,
Ryczałt na dojazdy,
Ryczałt za nocleg, czyli 150% diety,
Koszt dojazdu samochodem (wymagana zgoda na użycie samochodu) za 1 km – określony Zarządzeniem Prezesa Sądu Okręgowego,
Kwota bazowa, która podawana jest początkiem każdego roku (kwota bazowa w latach 2017-2022 = 1789,42 zł)

Wynagrodzenie biegłego NIE obejmuje zwrotu należności za czas zużyty na dojazd.
Obejmuje natomiast czas na uzasadnione przygotowanie się do wykonania określonej pracy (zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego sygn. akt SN. I. KZP. 27/05).

Nie są to duże kwoty dla osób, które potrafią zmonetyzować swoją specjalizację, ale nie tylko pieniądze się liczą.
Chodzi także o poczucie sprawiedliwości, społeczną odpowiedzialność, a czasem i o potrzebę uznania.

Wymagania są niewygórowane, więc młode osoby z doświadczeniem mogą starać się o status biegłego sądowego, o ile spełniają wyznaczone kryteria.

4. Jakie są koszty ustanowienia biegłym sądowym?

W 2022 roku osoba, która stara się zostać biegłym sądowym poniesie następujące koszty:

30 PLN (forma papierowa) zaświadczenie o niekaralności (płatność jednorazowa)
10 PLN od każdego złożonego wniosku o ustanowienie biegłym sądowym (w Polsce mamy 48 sądów okręgowych, gdyby ktoś chciał składać wniosek do wszystkich możliwych)

5. Biegły sądowy od zakładów bukmacherskich

Google NIE znajduje na listach biegłych sądowych NIKOGO, kto specjalizowałby się w dziedzinie zakładów bukmacherskich.
Mam tu na myśli rozstrzyganie sporów na linii gracz zakładów — legalny bukmacher.

Mógłbym pełnić taką rolę — zbieram informacje na ten temat, ale nie wiem czy znajdę na tą działalność czas.
Poza tym nie wiem ile sporów tego typu jest toczonych w Polsce i czy moja pomoc w ogóle byłaby potrzebna.

W poszukiwaniu biegłych hazardowych można trafić na postać Remigiusza Rydza, który specjalizuje się w automatach do gry^[8].
W dalszych poszukiwaniach natrafiłem na listę biegłych z Krakowa^[8], która obejmuje mgr Ewę Żbik-Stek. Ta specjalizuje się m.in. w podatku od gier hazardowych.

Z ciekawości sprawdziłem jeszcze stolicę Polski, czyli Warszawę^[9].
Nie ma na liście żadnego biegłego związanego z takimi tematami jak: