Rodzaje zakładów

Najbardziej popularnym rodzajem zakładów jest zakład na zwycięzcę meczu 1X2 (1- wygrają gospodarze, X – remis albo 2 – wygrają goście). Rodzaje zakładów zależą od dyscypliny. Omówię tą najbardziej popularną w Polsce – piłkę nożną.

Poniższe rodzaje zakładów mają zastosowanie głównie do piłki nożnej, ale inne dyscypliny mogą również posiadać tego typu zakłady.

Kursy meczu 1X2

Kursy meczu (oznaczane 1X2) to najprostszy zakład jaki można zaoferować dla zdarzeń które mogą zakończyć się remisem. Możemy postawić na wygraną 1 (gospodarzy), na X (remis) lub na 2 (wygrana gości). Dla dyscyplin bez remisu stosuje się oznaczenie 12.

Under/Over: U/O

Under/Over (w skrócie u/o) oznacza poniżej/powyżej. Zakład ten może dotyczyć liczby bramek w meczu, ilości rzutów rożnych, żółtych kartek, liczby setów, liczby zdobytych punktów (np. siatkówce) itp.

Przykładowo w ofercie Under/Over 2,5 dla piłki nożnej zakład na Under 2,5 jest wygrany jeśli padnie 0, 1 lub 2 bramki (w regulaminowym czasie gry), a Over 2,5 wygrywa jeśli padną przynajmniej 3 bramki. Dla innych dyscyplin sportowych gdzie może być dogrywka bukmacherzy często różnią się między sobą regulaminami.

Nie każdy wie, że z tych dwóch zakładów (1X2 i under/over) da się wyliczyć jakie powinny być wszystkie pozostałe kursy na wszystkie inne zdarzenia.

Ciekawostką jest to, że przy średniej liczbie 2,5 strzelonych bramek w danej lidze faworytem w meczu będzie Under 2,5. Wynika to z tego, że przedział <3,+∞> jest większy niż <0,2> i liczby od 6 począwszy zawyżają średnią liczbę bramek.

Polecany bukmacher:

Podwójna szansa: 1X, X2, 12

Podwójna szansa to stawianie jednocześnie na dwie opcje wyniku: 1X, X2 lub 12. Gdy w ofercie nie ma tego typu zakładu, można go sobie samemu stworzyć z kursów meczu 1X2. Aby uzyskać zakład 1X wystarczy postawić na 1 oraz na X takie stawki, aby dawały taką samą wartość wygranej.

Wyprowadzenie wzoru na Podwójną Szansę

Dane:
s – stawka jaką chcemy przeznaczyć na zakład
k1 – kurs na 1
kX – kurs na X

Szukane:
s1 – stawka jaką musimy postawić na 1
sX – stawka jaką musimy postawić na X

Rozwiązanie:
1X oznacza, że w przypadku remisu lub wygranej gospodarzy wygrywamy taką samą kwotę. Zatem wygrana w1 jest równa wygranej wX. Z kolei w1=s1*k1. Analogicznie dla wX. Wiedząc, że s=s1+sX mamy sX=s-s1. Wstawmy dane:

w1 = wX
s1*k1 = sX*kX
s1*k1 = (s-s1)*kX
s1*k1 = s*kX – s1*kX
s1*k1 + s1*kX = s*kX
s1*(k1+kX) = s*kX

Przykład podwójnej szansy

Przykładowo jeśli bukmacher wystawił kursy meczu 2,0 – 3,0 – 4,0 a nie wystawił kursów 1X, X2 i 12, to sami możemy sobie zrobić taki zakład. Jeśli mamy do dyspozycji 100zł, stawki jakie trzeba postawić na 1 i X aby otrzymać 1X wynoszą:

s1 = 100*3/(2+3) = 60
sX = 100-60 = 40

Wypadkowy kurs na 1X ma wartość:
k1X = 60*2/100 = 1,20

Obliczenia te można zrobić w arkuszu Podporka.

Handicap: AH, EH

Szczegółowe omówienie tego rodzaju zakładu w artykule Handicapy europejskie i azjatyckie.

Draw No Bet: DNB

DNB (ang. Draw No Bet = Remis Bez Zakładu) jest zakładem dla dyscyplin, gdzie może wystąpić remis. W przypadku wystąpienia remisu, stawka jest zwracana.

Wyprowadzenie wzoru DNB

W ofercie bukmachera nie zawsze jest zakład DNB. Możemy go sobie jednak sami stworzyć z kursów meczu 1X2.

Przy oznaczeniach jak powyżej przyjmijmy:
k1=2,0 kX=3,0 k2=6,0 s=100.
Zauważmy, że marża bukmachera dla tych kursów wynosi 0% (1/2+1/3+1/6=1). Szukamy sX oraz s1.

Ponieważ w przypadku wystąpienia remisu, chcemy otrzymać zwrot stawki s=100, dlatego sX=100/3,0=33,33..
Resztę stawki, czyli 100-33,33..=66,66.. stawiamy po kursie k1=2,0 na gospodarzy (lub k2=6,0 na gości).
Mamy zatem k(1)=2*66,66../100=1,33.. oraz k(2)=6*66,66../100=4,0
Zauważmy, że k(1) i k(2) nadal dają marżę 0% (1/1,33..+1/4=1) i że k(1)>k1X oraz k(2)>kX2.

W celu obliczenia potrzebnych stawek wystarczy zatem podzielić stawkę za jaką chcemy zagrać przez kurs na remis, a pozostałe środki postawić na gospodarzy (gości).

Zauważmy, że z naszej stawki s stawiamy więcej na gospodarzy kosztem mniejszej stawki na remis. DNB jest zatem propozycją przeniesienia ciężaru zakładu z remisu na wygraną gospodarzy (lub gości). DNB daje wyższy kurs niż Podwójna Szansa, bo w przypadku remisu otrzymujemy zwrot.

DNB jest równoważny handicapowi azjatyckiemu AH 0.

Moneyline: ML

Zakład Moneyline (oznaczany ML lub 12) pochodzi z Ameryki i jest stosowany do zdarzeń z dwoma możliwościami wyniku (np. baseball, tenis, siatkówka) jak i dyscyplin z opcją remisu (np. koszykówka, hokej, piłka nożna) gdzie uwzględniana jest dogrywka.
Moneyline jest zakładem na ostatecznego zwycięzcę spotkania.

Moneyline jest bardzo często mylony z zakładem DNB. Różnica jest taka, że w DNB remis powoduje zwrot, a Moneyline jest ważny do momentu wyłonienia zwycięzcy – NIE ma zwrotów. Na przykład w koszykówce, piłce nożnej, hokeju DNB dotyczy regulaminowego czasu, a Moneyline uwzględnia potrzebne dogrywki.

Kurs Moneyline będzie się nieznacznie różnił od kursu DNB. ML na faworyta będzie raczej niższy niż DNB, bo w razie dogrywki większe szanse na jej wygranie ma przed spotkaniem faworyt.

Następna bramka: Next Goal

Następna bramka jest zakładem z dwiema opcjami wyniku (brak gola oznacza zwrot stawki) lub trzema opcjami wyniku wraz z opcją Bez Gola (No Goal). Pierwsza opcja jest prawie zawsze obarczona mniejszą marżą, ale u większości bukmacherów jest tylko druga.

Rezultat do przerwy: HT

Wynik w pierwszej połowie (ang. Half Time, oznaczany HT) jest zakładem uwzględniającym doliczony czas. W piłce nożnej statystycznie pada mniej bramek w pierwszej połowie – stosunek około 42%-58%. Znając te proporcje, można sobie wyprowadzić z kursów meczu 1X2 jakie powinny być poprawne kursy do przerwy. Jednak są to obliczenia bardzo skomplikowane.

Żółta i czerwona kartka: Yellow and Red Card

W opcji nie/tak kursy są zwykle ustalane na 1,20-4,0 przy 8% marży. W opcji która drużyna otrzyma pierwsza czerwoną kartkę faworytem jest zwykle drużyna z większą ilością żółtych kartek, słabsza lub przegrywająca jeśli koniec meczu niedaleko.

Większa szansa na kartkę jest w krajach południowych o impulsywnym temperamencie (Brazylia, Hiszpania).
W sezonie 2014/2015 liga portugalska miała największą liczbę kartek.
Bukmacherzy biorą pod uwagę tylko regulaminowy czas dla tego zakładu.

Rzut karny: Penalty

W przypadku piłki nożnej w opcji będzie/nie będzie karnego kursy są zwykle ustalane na 1,20-4,0 przy 8% marży. Są jednak ligi gdzie sędziowie “chętniej” dyktują rzuty karne lub gracze częściej faulują w obrębie pola karnego (Norwegia, Hiszpania). Bukmacherzy biorą pod uwagę tylko regulaminowy czas dla tego zakładu.

Prawdopodobieństwo strzelenia rzutu karnego

Ciekawostką jest, że w piłce nożnej strzelcy rzutów karnych nie strzelają na lewo-prawo (patrząc od strony strzelca) z częstotliwością 50%-50% (odpowiednio dla bramkarzy. Badania empiryczne i obliczenia statystyczne^[1] pokazują, że ta proporcja jest bliższa 55%-45%. Po zebraniu danych oblicza się ją za pomocą teorii gier^[2].

Szanse trafienia rzutu karnego wynoszą 75-80% w zawodowych ligach. W praktyce jednak ta wartość jest bliżej 75%, co zależy od ligi, strzelca i bramkarza, pozycji na jakiej gra strzelec i wagi meczu. Ciekawostką jest, że w niektórych ligach gospodarze trafiają o 2% rzadziej od gości z uwagi na presję własnych kibiców.

Bukmacherzy czasem wystawiają kursy na serię rzutów karnych. Warto wiedzieć, że średnie prawdopodobieństwo strzelenia wynosi od 75% (kursy obiektywne 1,33-4,0) do 80% (1,25-5,0). Jednak dla zawodnika lewonożnego ok. 67% (1,50-3,0) i na pewno mniej niż 75% dla zawodników, których silną domeną nie są strzały (np. obrońcy). Ta wiedza może nam dać przewagę nad bukmacherem.

Pierwsze zdarzenie

Popularne są też zdarzenia na pierwszy (lub kolejny) rzut rożny, żółtą kartkę, rozpoczęcie gry, rzut wolny, rzut z autu, spalony itp.

Trzeba tu wiedzieć, że bukmacherzy nie zawsze poprawnie rozliczają tego typu zakłady. Jeśli więc nie oglądasz meczu, a wynik nie będzie podawany w oficjalnych źródłach, typu strona FIFA, to lepiej nie stawiaj takich zakładów.

Czas: Time

Często jest też w ofercie czas wystąpienia jakiegoś zdarzenia. Zwykle strzelenia bramki. Trzeba wiedzieć, że przedział 75:00-89:59 oraz 75:00-90:00 może NIE różnić się 1 sekundą, a całym czasem doliczonym! Zależy to od regulaminu bukmachera.

Do rozliczenia tego typu zakładów uwzględnia się oficjalny wynik.

Zakład na żądanie

Niektórzy bukmacherzy wychodzą naprzeciw graczom i chcą być rozpoznawalni jako ci, którzy przyjmą od Ciebie niemal dowolny zakład. Z jednej strony daje Ci to możliwość wybrania rynku, na którym być może znasz się lepiej niż bukmacher, ale z drugiej strony bukmacher musi zaakceptować taki zakład i poświęcić czas na jego analizę. A to wiąże się z kosztami.

Bukmacher o wiele chętniej przyjmie nietypowy zakład, o ile nie będziesz jedynym, który będzie rozważał obstawienie go (będzie tzw. rynek na ten zakład, czyli więcej chętnych do postawienia). Jeżeli czujesz, że zakład może być ciekawy i atrakcyjny również dla innych graczy, a twoim zdaniem znasz się bardzo dobrze na tym rynku, to możesz wyjść z inicjatywą napisania do kilku bukmacherów, z którymi chciałbyś się założyć. Niewiele tracisz. Najwyżej spotka Cię odmowa i dowiesz się czegoś nowego.

Wiele nietypowych zakładów jest wystawianych ze względów marketingowych tak, aby było o nich głośno w mediach społecznościowych. Bukmacherzy często tracą na takich zakładach (koszty wystawienia przekraczają zyski), a czasem nawet są ogrywani przez graczy na drobne kwoty (takie zakłady wiążą się z niskim limitem stawek). Bukmacherzy traktują to jako koszty marketingu.

Inne rodzaje zakładów: BTS, DW i inne

Popularne są też inne zakłady typu:

• Obie drużyny strzelą (ang. Both Teams to Score) oznaczane w skrócie BTS
• Gospodarze (Goście) strzelą
• Dokładny wynik (DW)
• Czy dany zawodnik strzeli
• Czy dany zawodnik dostanie żółtą kartkę

Literatura

[1] Rzuty karne w piłce nożnej: Alternatywna metodologia dla testów mixed-strategy Equilibria, Chiappori, Levitt and Groseclose (2002) (analiza statystyczna 459 rzutów karnych z włoskiej i francuskiej ligi w latach 1997-2000)

[2] Ignacio Palacios-Huerta, “Professionals Play Minimax” Review of Economic Studies, vol. 70(2), Kwiecień 2003, s. 395-415. (pokazanie jak się znajduje optymalny punkt równowagi w teorii gier)

[3] Czy profesjonaliści dławią się pod presją?, Thomas J. Dohmen (2005) (analiza statystyczna 3619 rzutów karnych z 1. ligi niemieckiej na przestrzeni lat XX wieku pod kątem nietrafień w bramkę)

Zobacz też:
Jakie są rodzaje handicapów?
Jak przeanalizować mecz?

Polecany bukmacher: