W roku 2009 rząd Platformy Obywatelskiej uchwalił w ekspresowym tempie 2 miesięcy nowelizację ustawy hazardowej, aby zatuszować aferą hazardową. Ustawa hazardowa weszła w życie 1 stycznia 2010 i jest powszechnie uważana za nieudaną.
Prawo hazardowe w Polsce reguluje ustawa hazardowa z 2010 roku. 1 kwietnia 2017 nastąpiła nowelizacja ustawy, która jest znana jako ustawa hazardowa 2017. Omawiamy ją w osobnym artykule.
Hazard w Europie w 2009 roku: czerwony – monopol, pomarańczowy – brak regulacji, zielony – licencje na hazard.
Źródło: H2 Gambling Capital, źródło screena: https://youtu.be/EUgFhWUN64I
Spis treści
- 1. Nowelizacje ustawy hazardowej w latach 2009-2016
- 2. Jaki był cel ustawy hazardowej 2010?
- 3. Dlaczego ustawa nie była skuteczna?
- 4. Restrykcje wobec graczy
- 5. Sprzeciw wobec ustawy hazardowej – przypadek bet-at-home
- 6. Stanowisko prawników w sprawie ustawy hazardowej 2010
- 7. Precedensowe wyroki
- Literatura
1. Nowelizacje ustawy hazardowej w latach 2009-2016
Ustawa hazardowa 2010 pogorszyła sytuację graczy zakładów w Polsce,
fot. ShutterStock (109105988)
Wprowadzenie nowelizacji 19 listopada 2009
Ustawa hazardowa z dnia 19 listopada 2009 weszła w życie z dniem 1 stycznia 2010 roku. Miała za zadanie zakazać reklamowania hazardu w Polsce w każdej postaci i obciążała karami uczestników gier hazardowych, a nie podmioty oferujące produkty hazardowe.
Od 1 stycznia 2010 gracze zakładów bukmacherskich byli traktowani jak przestępcy, a nie osoby, które korzystają z rozrywki. W praktyce nie było narzędzi do egzekwowania tego prawa aż do wycieku danych z banku Pekao SA w 2014 roku, po którym zaczęło się “polowanie na czarownice” przez szefa Izby Celnej – Jacka Kapicę.
Oto najważniejsze fragmenty ustawy hazardowej 2010 z punktu widzenia gracza zakładów bukmacherskich:
Art.29.1. Zabrania się reklamy i promocji gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości, zakładów wzajemnych oraz gier na automatach.
2. Zabrania się informowania o sponsorowaniu przez podmiot prowadzący działalność w zakresie gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości, przyjmowania zakładów wzajemnych oraz gier na automatach.
Art. 103. (…) wprowadza się następujące zmiany:
7) Kto uczestniczy w grze losowej, zakładzie wzajemnym, grze na automacie, urządzonych lub prowadzonych wbrew przepisom ustawy lub warunkom koncesji lub zezwolenia,
podlega karze grzywny do 120 stawek dziennych.
9) po art. 110 dodaje się art. 110a i 110b w brzmieniu:
§1 Kto wbrew przepisom ustawy zleca lub prowadzi reklamę lub promocję gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości, zakładów wzajemnych lub gier na automatach, umieszcza reklamę takich gier lub zakładów lub informuje o sponsorowaniu przez podmiot prowadzący działalność w zakresie takich gier lub zakładów,
podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.
W przypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w §1 lub §2, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Z dniem 1.01.2010 w polskim sektorze hazardowym wywołano zatem szereg negatywnych skutków, w wyniku nowelizacji ustawy o grach hazardowych, które znacznie przeważyły pozytywne.
Nowelizacja ustawy z dnia 26 maja 2011
26 maja 2011 roku pojawiła się kolejna nowelizacja o zmianie ustawy o grach hazardowych oraz niektórych innych ustaw, ale ta nie zmieniła w praktyce nic dla graczy. Wprowadziła jedynie obowiązek zakupu licencji (wyższa stawka wyniosła 480.000 PLN) dla bukmacherów działających na terenie Polski. Weszła w życie 14 dni od ogłoszenia.
Nowelizacja ustawy z dnia 1 stycznia 2014
Z dniem 1 stycznia 2014 weszła kolejna nowelizacja. Miała wpływ głównie na Totalizator Sportowy, który stanowi monopol państwa polskiego od 1957 roku (a w którym spółka amerykańska ma udziały). Ustawa miała umożliwić Totalizatorowi oferowanie produktów przez Internet.
Jak to jest podane w Uzasadnieniu (str.6), jednym z celów jest oczywiście zwiększenie przychodów Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej oraz Funduszu Rozwiązywania Problemów Hazardowych (cięcie kosztów i zwiększenie dostępności).
Polecany bukmacher:
2. Jaki był cel ustawy hazardowej 2010?
Cel ustawy hazardowej,
fot. Shutterstock
Oficjalnie ustawa hazardowa 2010 miała na celu ochronę obywateli przed szkodliwymi skutkami hazardu, na których leczenie państwo wydaje za dużo pieniędzy. W praktyce nie było kogo leczyć i pieniądze leżały nieużywane w wyznaczonym na ten cel funduszu.
Nieoficjalnie premier Donald Tusk chciał nowelizacją zamieść pod dywan aferę hazardową. Uchwalona w tak ekspresowym tempie ustawa przyniosła więcej szkody niż pożytku.
Rządowi udało się nastraszyć niedoinformowaną część graczy przed graniem u bukmacherów internetowych, tak aby grali u bukmacherów naziemnych. Świadomi gracze obstawiali nadal, bo ustawa hazardowa miała straszyć, a nie być egzekwowana. Iście pokerowy blef.
Wprowadzenie ustawy hazardowej, autor: Andrzej Mleczko
3. Dlaczego ustawa nie była skuteczna?
Podsumowanie
Po wejściu ustawy w 2010 roku, wielu bukmacherów, którzy nie wykupili licencji w Polsce, nadal oferowało swoje usługi dla klientów z Polski, przyjmując od nich rejestracje i obsługując ich jak normalnych klientów. Działali zgodnie z prawem Unii Europejskiej.
Ten akt prawny był bublem prawnym, bo nie był notyfikowany w Komisji Europejskiej (a notyfikacji wymagała, jako że jesteśmy krajem członkowskim i mamy swobodę gospodarczą w UE), więc w praktyce nie powinien był obowiązywać. Nie miał mocy prawnej, a więc sądy rozpatrywały go na niekorzyść państwa polskiego.
Ustawa hazardowa 2010 dyskryminowała zagraniczne podmioty, bo tylko polskie spółki mogły prowadzić działalność w Polsce. Wielu zagranicznych bukmacherów z UE i spoza niej, nie zaprzestało zatem oferty dla Polaków, gdyż wiedzieli, że w razie konfrontacji w sądzie, są na wygranej pozycji.
Z kolei ustawa hazardowa 2017 dopuściła rejestrację zagranicznych podmiotów i po wprowadzeniu tej nowelizacji wielu bukmacherów przestało przyjmować rejestracje od Polaków.
4. Restrykcje wobec graczy
Obawy graczy wobec ustawy hazardowej,
fot. Shutterstock
Ustawa z 2010 roku nie dotyczyła osób, które grały wyłącznie u bukmacherów naziemnych.
Ci którzy chcieli obstawiać u bukmacherów internetowych, mogli to nadal robić. Musieli tylko nie dać się złapać. Wystarczyło nie korzystać z polskich kont bankowych (w tym Przelewy24) do przesyłania pieniędzy bezpośrednio na strony hazardowe. Wystarczyło użyć pośrednika, typu portfel internetowy, i wypłacać kartą debetową z bankomatów.
Teoretycznie za obstawianie przez Internet z terytorium Polski groziła grzywna lub sankcje karne (do 2017 tylko grzywna). W praktyce w latach 2009 – 2016 grały setki tysięcy Polaków. Nikt nie egzekwował martwego zakazu, bo nie było narzędzi, by udowodnić komuś grę z terytorium Polski. Pierwsze wezwania “zastraszonym graczom” na przesłuchanie w Izbie Celnej pojawiły się dopiero w połowie 2014 roku po wycieku danych z banku Pekao SA (bank należący do Skarbu Państwa). Kary były symboliczne i nie przekraczały 3000 PLN:
5. Sprzeciw wobec ustawy hazardowej – przypadek bet-at-home
Bukmacherzy śmieją się z ustawy hazardowej,
fot. Shutterstock
Bukmacherzy zagraniczni umyli ręce od ustawy hazardowej z 2010 roku. Większość dodała zapis, że świadczą usługi dla krajów, gdzie hazard jest legalny, a w gestii klienta jest zapewnienie, że działa on zgodnie z prawem. I w ten sposób działają dalej, NIE udostępniając danych klientów.
Niewielu bukmacherów wycofało się z rynku polskiego, nie przyjmując od 2010 roku rejestracji od Polaków.
W styczniu 2010, zaraz po wejściu ustawy, bet-at-home zignorował ją w Zakopanem podczas konkursu skoków narciarskich transmitowanych w telewizji. Ponad rok zajęło przygotowanie aktu oskarżenia po tym jak tuż po wejściu ustawy w życie logo bukmachera bet-at-home pojawiło się na reklamach skoczni oraz na 50.000 biletów.
Co ciekawsze w stan oskarżenia został postawiony prezes Tatrzańskiego Związku Narciarskiego Andrzej Kozak i właściciel firmy sprzedającej powierzchnię reklamową Wojciech Ziemski.
Jak podaje Gazeta Krakowska 6 listopada 2013 zapadł “szybko” w tej sprawie wyrok uniewinniający. Zobacz uzasadnienie:
Stanowisko Rządu w sprawie ustawy hazardowej
6. Stanowisko prawników w sprawie ustawy hazardowej 2010
Ministerstwu Finansów nie chodzi o efektywny model finansowy. Inaczej mielibyśmy w Polsce model duński ustawy o grach hazardowych, który doskonale się sprawdził u naszych dalekich sąsiadów. Ustawa hazardowa jest od lat przedmiotem prywatnych interesów polskich polityków tak z PO, jak i z PiS.
A jak wygląda stanowisko prawników? Kancelaria Gorazda, Świstuń, Wątroba i wspólnicy dnia 20.03.2014 przedstawili w Krakowie, jak od strony prawnej wygląda sytuacja hazardu w Polsce w latach 2010-2016:
video.2 Agnieszka Bednarek, Kamil Wawruch – Legalny hazard w Internecie
Plan prezentacji:
00:00 – 02:30 Historia hazardu z negatywnej perspektywy
02:30 – 03:15 Przedstawienie planu prezentacji:
- Czym jest hazard?
- Możliwość prowadzenia hazardu internetowego w Polsce
- Prawo unijne a hazard
- Prowadzenie hazardu internetowego w wybranych krajach UE (UK, Malta, Gibraltar, Niemcy i Francja)
- Uczestniczenie w grach hazardowych on-line
- Reklama hazardu w Internecie
- Podsumowanie
03:25 – 09:10 Jak UE definiuje hazard (zielona księga w sprawie gier hazardowych) + komentarz dot. także Polski
09:15 – 14:50 3 typy gier hazardowych wg polskiej ustawy + komentarz
14:50 – 21:25 definicja działalności hazardowej z punktu widzenia organów skarbowych i celnych w Polsce i komentarz
21:25 – 25:00 organizacja hazardu internetowego w Polsce
25:00 – 26:00 przestawienie rynku hazardu w UE
26:00 – 28:30 historia regulacji w UE
28:30 – 30:30 stosunek bukmacherów internetowych do ustawy hazardowej w Polsce
30:30 – 37:25 precedensowe wyroki ETS i ograniczenia hazardu w UE
37:25 – 43:50 jurysdykcje (destynacje??? :O) hazardu w Europie: Malta, Gibraltar, Wielka Brytania, Niemcy, Francja
43:55 – 46:05 warunki wydania licencji na hazard w Polsce
46:05 – 57:55 uczestniczenie w grach hazardowych on-line u bukmacherów bez licencji polskiej i niezgodność zdań prawników co do interpretacji tego uczestniczenia
58:00 – 01:02:10 zakaz reklamy hazardu w Polsce, absurdy z nim związane i nieporadność Izby Celnej
7. Precedensowe wyroki
Sprawa Schindler (C-275-92)
ETS uznaje, iż świadczenie transgranicznych usług hazardowych jest objęte zakresem obowiązywania Traktatu.
Sprawa Gambelli (C-243/01)
ETS uznaje, że przepisami traktatu objęte są również usługi oferowane drogą elektroniczną oraz że krajowe przepisy zakazujące operatorom mającym siedzibę w jednym państwie członkowskim oferowania w Internecie usług w zakresie gier hazardowych konsumentom w innym państwie członkowskim utrudniające swobodę otrzymywania usług oferowanych przez usługodawcę mającego siedzibę w innym państwie członkowskim bądź korzystania z nich, stanowi ograniczenie swobody świadczenia usług.
Sprawa Placanica (C-338/04)
Głośna sprawa, na którą ETS będzie się powoływał o swobodzie działalności gospodarczej w ramach UE.
Sprawa Santa Casa (C-42/07)
Sprawa monopolu hazardowego w Portugalii w postaci spółki państwowej Santa Casa (odpowiednik polskiego Totalizatora) wygrana przeciwko bukmacherowi bwin.
Rząd Portugalii w celu ochrony obywateli chce mieć tylko jednego operatora na rynku, nad którym będzie mógł sprawować łatwą kontrolę. ETS uwierzył w taką motywację z uwagi na to, że w Portugalii funkcjonował od lat tylko jeden operator hazardowy.
Fortuna, Grand, Forta (2012)
Trzy firmy hazardowe: Fortuna, Grand i Forta mają już wyrok Trybunału z dnia 19.07.2012 w sprawie ustawy hazardowej. Spór toczył się o ograniczenie działalności przez wprowadzenie ustawy hazardowej, która nie została notyfikowana w Unii Europejskiej.
Wojewódzki Sąd Administracyjny pod koniec listopada 2012 roku podtrzymał korzystny wyrok dla wymienionych firm. Poszkodowane firmy mogą już zacząć dochodzić odszkodowań od Izby Celnej w Gdyni.
Goldbet (2013)
Dnia 12 września 2013 roku został ogłoszony wyrok w sprawie austriackiego Goldbet, który chciał działać na terenie Włoch. Wyrok jest korzystny dla bukmachera:
Wyrok Trybunału z dnia 12 września 2013 roku
W uzasadnieniu wyroku sąd powołał się na sprawę Placanica i in. z 2007 roku, w którym możemy przeczytać:
Uregulowania krajowe zakazujące przyjmowania zakładów wzajemnych bez koncesji wydanej przez dane państwo członkowskie stanowią ograniczenie swobody świadczenia usług – uzasadnił swoją decyzję ETS.
Zobacz artykuł Kolejny wyrok ETS w sprawie hazardu.
UKS Szczecin (2014)
Dyrektor Urzędu Kontroli skarbowej w Szczecinie, przysłał pismo jednemu z graczy umarząjąc w całości postępowanie przeciwko niemu w sprawie obstawiania zakładów u bukmachera z licencją na Malcie.
Uzasadnieniem UKS jest to, że gra na terytorium RP, musi odpowiadać przepisom UE.
W Polsce nie działa prawo precedensowe, ale ta sytuacja daje do myślenia.
W 2017 roku zrobiono nowelizację ustawy hazardowej:
Literatura
[1] Wyrok Trybunału Europejskiego z dnia 12 września 2013: zakłady bukmacherskie przeciwko włoskiemu ministerstwuPolecany bukmacher:
Jak możemy poprawić artykuł?
Jeśli chciałbyś dać nam możliwość odpowiedzi, to podaj email:
Dziękujemy za przesłanie opinii.
